Bespaar als KMO op verlichting

De helft van het elektriciteitsverbruik in kantoren gaat naar verlichting. In magazijnen en montagehallen loopt het verbruik zelfs op tot 70 à 90%. Elke gloeilamp die je vervangt door een spaarlamp, bespaart je meer dan 40 euro. Tel maar eens uit hoeveel lampen je op de werkvloer kan vervangen. En dat is slechts één van de vele tips die wij je geven...

Natuurlijk licht
De zon schijnt gratis. Waarom zou je deze natuurlijke lichtinval niet ten volle benutten? In loodsen en magazijnen kan je een beroep doen op lichtkoepels en lichtstraten. Als je veel donkere kleuren in je gebouw verwerkt, heb je meer kunstlicht nodig. In kantoorgebouwen kies je best lichte kleuren voor wanden, plafond, vloer en vensterbanken. Die weerkaatsen het daglicht het best.

Energielabel
Ook lampen dragen een energielabel dat aangeeft hoe zuinig ze zijn. Lampen met label A verbruiken het minste energie, lampen met label G het meeste.

Op de verpakking moet de fabrikant eveneens het vermogen en de lichtopbrengst vermelden. Niet verplicht is het melden van het aantal branduren.

Soorten lampen

Gloeilamp
Gloeilampen zijn heel goedkoop, ze verspillen echter heel wat stroom. Slechts 10% van de elektriciteit zetten ze om in licht, de overige 90% gaat verloren in de vorm van warmte. Door die warmte verdampt het wolfraam van de gloeidraad zachtjes; wolfraamdeeltjes zetten zich dan af op de binnenkant van de lamp. Die deeltjes geven de lamp een zwarte schijn, waardoor ze nog minder licht levert. Bovendien gaat een gloeilamp niet erg lang mee: 1000 à 1200 uur of gemiddeld één jaar.

Advies: gebruik geen gloeilampen in je KMO. Met hun hoge energieverbruik zijn het echte energievreters, die niet lang meegaan.

Halogeenlamp
Een halogeenlamp produceert twee keer zo veel licht als een gloeilamp en verbruikt daarbij tot dertig procent minder energie. Het gas in de lamp verhindert dat wolfraamdeeltjes neerslaan op de binnenkant van de lamp. Halogeenlampen zijn weliswaar duurder dan gloeilampen, maar ze gaan dan ook 2000 à 3000 uur mee.

Halogeenlampen geven veel ultraviolette straling af. Bijgevolg hebben de huidige modellen een UV-werende coating. De nieuwste generatie halogeenlampen geeft meer licht dankzij een speciale coating voor infrarode warmtestraling.

Advies: gebruik (laagvolt) halogeenlampen enkel voor accentverlichting, bijvoorbeeld in showrooms of in representatieve ruimtes. Ze zijn te duur om de hele werkvloer mee te verlichten.

Fluorescentielamp
De fluorescentielamp geeft licht door elektrische ontlading. Een fluorescerend poeder zet de onzichtbare, ultraviolette straling om in zichtbaar licht. Deze lampen zijn vijf tot 10 keer zuiniger dan gloeilampen en gaan ook tot tien keer langer mee. De recentere types starten op zonder knipperen. Bij oudere types kan je dit voorkomen met elektronische voorschakelapparatuur.

We maken een onderscheid tussen langwerpige fluorescentielampen, ook TL- of buislampen genoemd, en compacte fluorescentielampen, de typische spaarlampen.

Normaliter geven fluorescentielampen een eerder koel, industrieel licht. Daarom kom je ze vooral tegen in werkruimtes, kelders, garages... Tegenwoordig kan je de uitvoering warm wit kiezen om het natuurlijke buitenlicht het best te benaderen in kantoorruimtes.

Tot de nieuwe generatie behoort de TL5-lamp, die nog eens acht maal zuiniger is dan de traditionele TL-lamp. Kenmerkend is de kleinere diameter. De zeer efficiënte fluorescerende laag levert een hoge lichtopbrengst en levensduur tot 20 000 uren op. Bovendien bevat dit type een minimum aan kwik. Ideaal is de combinatie met een elektronisch hoogfrequent voorschakelapparaat en/of dimmer.

Advies: gebruik zo veel mogelijk fluorescentielampen in je KMO. Langwerpige lampen zijn qua levensduur en qua verbruik nog beter dan de compacte.

Natriumlamp
Natriumlampen zijn gasontladingslampen die een typisch oranje-geel licht leveren met natriumgas. Op kamertemperatuur is natrium echter een vaste stof met een lage dampdruk. Bij opstarten geeft de lamp daarom eerst een roodachtig licht. Pas als de lamp warm genoeg is om de natrium te verdampen, bereikt ze de volle lichtsterkte.

Deze lampen zijn niet goedkoop. Wel gaan ze meer dan zeven keer langer mee dan gloeilampen.

Men kan kiezen tussen lagedruk- en hogedruklampen. De variant met lage druk ken je van de typisch oranje verlichting op autosnelwegen. De lichtopbrengst is weliswaar hoog, maar je kan er geen kleuren mee herkennen. Een ander nadeel is dat de armaturen erg groot zijn; je kan er moeilijk mee richten.

Bij hogedruklampen is de kleurweergave beter. Ook dit goudgeel licht kent men van de straatverlichting, maar dan eerder in grote straten. De lampen en armaturen zijn klein waardoor men het licht goed kan richten. Ze verbruiken anderhalf tot twee keer meer dan lagedruklampen.

Conclusie: gebruik natriumlampen als buitenverlichting voor je KMO. Op de parking bijvoorbeeld. Qua verbruik zijn lagedruklampen het voordeligst, als je de slechte kleurenweergave erbij wil nemen.

LED
LED’s of Light Emmitting Diodes zenden licht uit als er stroom doorheen gestuurd wordt. LED’s kennen we eigenlijk van verkeers- en stoplichten, afstandsbedieningen, lichtkranten... Naast rode, groene en gele zijn er sinds kort ook blauwe en witte LED’s beschikbaar. Het verbruik van LED’s ligt heel laag en ze geven 100 000 uren licht. Een LED die elke dag acht uur brandt gaat dus 35 jaar mee! Andere voordelen? LED’s zijn heel veilig op de werkvloer wegens de beperkte warmte-ontwikkeling. Bovendien zijn ze slagvast door het epoxy omhulsel.

Advies: dit is de energievriendelijke verlichting van de toekomst! Deze markt is in volle expansie.

Overige
Op moeilijk bereikbare plaatsen kan je een inductielamp monteren. Het verbruik ligt iets hoger dan dat van fluorescentielampen. Daartegenover staat een zeer hoge levensduur tot 60 000 uren. Het grote nadeel is de hoge aankoopprijs.

Metaalhalide lampen combineren het rendement van fluorescentielampen met de grootte van halogeenlampen. Er zijn uitvoeringen in 35 of 70 Watt.

Verlichtingsplan
Maak een onderscheid tussen oriëntatieverlichting, werkverlichting, speciale werkverlichting en accentverlichting.

Oriëntatieverlichting varieert tussen 50 tot 100 lux. Gebruik deze enkel in werkruimten die incidenteel dienst doen, opslagruimtes, parkeergarages, trappenhuizen en gangen. Je kan er grote objecten, bewegingen en heel grove details mee waarnemen.

Werkverlichting is voor werkruimtes die permanent in gebruik zijn. Met verlichting van 200 lux kan je grove details waarnemen. Bijvoorbeeld voor constructiewerk of in een magazijn. 400 lux is een minimumvereiste als je moet lezen, schrijven en gelijksoortige details en contrasten moet kunnen onderscheiden. Denk daarbij aan kantoren of leslokalen. In een tekenkamer of voor fijn montagewerk heb je 800 lux nodig om met kleine details en zwakkere contrasten om te gaan.

Speciale werkverlichting heeft een zeer hoge lichtsterkte. 1600 lux voor precisiewerk en fijn inspectiewerk bijvoorbeeld. In operatiekamers bedraagt de lichtsterkte zelfs meer dan 3000 lux.

Ten slotte kan je nagaan waar accentverlichting nodig is: bijvoorbeeld een showroom of belangrijke ontvangstruimte. Wil je kleine voorwerpen benadrukken? Gebruik dan metaalhalogenidelampen of compacte fluorescentielampen. Als je
per se halogeenlampen wil gebruiken, kies dan de laagvoltvariant. Voor het beklemtonen van grote voorwerpen kies je best metaalhalogenidelampen.

Regelen
Zorg ervoor dat je de verlichting van je KMO kan regelen:

• Aanwezigheidsschakelaar: bespaar tussen 10 en 90% met bewegingssensoren in ruimtes waar werknemers niet continu aanwezig zijn.
• Daglichtafhankelijke regeling: stem je verlichting af op de hoeveelheid daglicht en bespaar tot 50%.
• Tijdschakelklok: bespaar tussen 10 en 25% met een timer.
• Lichtschakelgroepen: deel je KMO in in zones die je apart kan regelen en bespaar tot 15%. De zone in de buurt van de ramen zal heel wat minder verlichting nodig hebben.
• Veegschakeling: ideaal om op een zeker tijdstip de hele verlichting uit te schakelen. Zelfs burotica kan je erop aansluiten.

Ook beveiligingsverlichting kan je regelen. Je kan gebruik maken van schrikverlichting die enkel opspringt als indringers waargenomen worden. Of je kan kiezen voor camerabeveiliging. Dan heb je meer verlichting nodig, maar er zijn al camera’s die voldoende registreren bij 1 lux.

Tips

• Sensibiliseer je werknemers.
• Laat lampen niet onnodig branden.
• Lees goed de verpakking bij de aankoop van spaarlampen. Let op de levensduur, het energielabel en de wattage.
• TL- en (nieuwe generatie) spaarlampen geregeld aan- en uitdoen kost geen extra energie, wel kan het wat meer slijtage geven. Je zou kunnen stellen: als men langer dan drie minuten een ruimte verlaat, doe dan het licht uit. Let op: spaarlampen van de oude generatie gaan wel minder lang mee, als men ze geregeld aan- en uitschakelt.
• Dimmers en transformators verbruiken elektriciteit, ook als de lamp niet brandt. Dit sluipverbruik omzeil je best door een aan- en uitschakelaar tussen stopcontact en dimmer of transformator te plaatsen.
• Raak halogeenlampen nooit met de vingers aan. Door het inbranden van vet in het glas gaan de lampen minder lang mee.
• De lichtopbrengst per armatuur verbetert met spiegeloptiearmaturen. Bij bestaande systemen kan je reflecterende kappen toevoegen.
• Dankzij hoogfrequente voorschakelapparatuur bespaar je 20 à 30%. Je hebt bovendien minder armaturen nodig.
• In ruimtes waar het gebruik van hoogfrequente voorschakelapparatuur niet toelgelaten is, gebruik je verliesarme, magnetische ballasten.
• Onderhoud en poets de verlichting geregeld. Stof en vuil zijn verantwoordelijk voor een daling in lichtsterkte.
  

	Hoe energie besparen binnen je bedrijf op verwarming ?
	Hoe energie & electriciteit besparen op kantoorapparaten ?
	Isoleren is energie besparen binnen je bedrijf ! Enkele tips
	De juiste verlichting is energie besparen binnen je bedrijf !
	Bespaar energie en elektriciteit met een goede productiviteit van je werknemers !
	Hoe kies je de juiste energieleverancier bij het verhuizen van je bedrijf ?